Sáng ngày 20/2 (tức ngày 11 tháng Giêng năm Giáp Thìn), tại đền Cổ Ngựa và đền Chúa Then, thôn Việt Hương, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang (Bắc Giang) diễn ra khai mạc lễ hội mở cửa rừng. Đây là lễ hội mang đậm nét văn hóa tâm linh truyền thống của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái thuộc xã Hương Sơn, với phong tục thờ cúng Chúa Then.

Dự lễ khai mạc đại biểu tỉnh có các đồng chí: Lâm Thị Hương Thành – Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; Lê Ô Pích – Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Trần Công Thắng – Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh; đại diện lãnh đạo sở, ban, ngành, đơn vị của tỉnh; các đồng chí lãnh đạo Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Lạng Giang và đông đảo du khách thập phương.

Lễ hội mở cửa rừng năm 2024 được tổ chức với quy mô cấp huyện nhằm phát huy văn hóa tín ngưỡng truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, gắn với tục thờ Mẹ rừng hay còn gọi là Mẹ xứ sở, hay vị Nữ Thần trong tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Đây là một trong những hoạt động văn hóa tiêu biểu trong Tuần Văn hóa - Du lịch Bắc Giang năm 2024 với chủ đề “Linh thiêng Tây Yên Tử”, diễn ra từ ngày 20/02 - 25/02 (tức từ ngày 11 đến 16 tháng Giêng, năm Giáp Thìn).

Theo lưu truyền, đền Chúa Then thờ một vị nữ thần là Bà Then Tiên Vương Thị Chân Nhân. Tín ngưỡng thờ chúa Then là tín ngưỡng bản địa thờ thần trên rừng núi. Đối với dân tộc Nùng, thờ chúa Then cũng giống tín ngưỡng thờ các vị chúa Sơn Lâm, Sơn Trang, nhiều dòng họ thờ gọi là Then tổ. Chúa Bà được thờ ở đền Chúa Then này là Then Tiên, Ngài đã vượt ra phạm vi một dòng họ, một vùng mà hiển hóa khắp mọi nơi, được nhiều người biết tới và thờ phụng.

Các nghi lễ cúng thần rừng tại đền Chúa Then là một hình thái sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng đặc biệt với tổng hòa các yếu tố văn hóa và nhiều loại hình nghệ thuật độc đáo. Nghi lễ này không chỉ để tạ ơn thần rừng đã mang nguồn nước, sản vật cho nhân dân mà còn có ý nghĩa giáo dục ý thức bảo vệ rừng. 

Đây cũng là tín hiệu khởi đầu cho một mùa làm ăn, lao động gặp nhiều may mắn, đem lại những kết quả tốt đẹp cho đồng bào các dân tộc trong vùng; góp phần thúc đẩy phát triển du lịch tâm linh của huyện Lạng Giang nói riêng, tỉnh Bắc Giang nói chung. Lễ hội mở cửa rừng xã Hương Sơn diễn ra trong 3 ngày, từ 19- 21/02 (tức mùng 10 đến 12 tháng Giêng năm Giáp Thìn)./.

Bảo Thoa