Bắc Hoa cái tên một bản làng xinh đẹp đã làm ấn tượng đầu tiên về một vùng đất thêm hấp dẫn những lữ khách đường xa. Thôn Bắc Hoa xã Tân Sơn huyện Lục Ngạn - nơi có những nếp nhà nhỏ trình tường đất với lô xô những mái ngói âm dương xinh xắn bên những triền đồi xanh mát là sở hữu của những người dân tộc Nùng.
Hành trình từ thành phố Bắc Giang đến Bắc Hoa mất chừng hơn 1 giờ xe chạy. Từ thành phố Bắc Giang theo cao tốc Hà Nội- Lạng Sơn rẽ vào quốc lộ 279 chừng hơn chục km là đến Bắc Hoa, hoặc theo đường tâm linh Tây Yên Tử đến Bắc Hoa khá thuận lợi. Sau khi đến thị trấn Chũ, bạn sẽ đi tiếp quốc lộ 31 đến ngã ba Kép xã Hồng Giang là rẽ vào đường tỉnh 290, đi khoảng 15km rồi đi tiếp khoảng 7km theo quốc lộ 279 đoạn nối từ Bắc Giang đi huyện Đình Lập tỉnh Lạng Sơn. Qua Trung tâm xã Tân Sơn, huyện Lục Ngạn - nơi hằng năm vẫn diễn ra chợ tình Tân Sơn từ quốc lộ 279 rẽ khoảng 2km đường nhựa là đến Bắc Hoa.
Bắc Hoa đẹp như một cô gái miền sơn cước, mộc mạc, bình dị mà nên thơ…hai bên đường đi là những đồi cây xanh mát, những ngôi nhà ẩn hiện trong những đồi vải điệp trùng. Nổi bật trên những vạt đồi vải xanh mướt mát là chòm những ngôi nhà mái ngói âm dương lô xô để lại nhiều ấn tượng cho những người có dịp đặt chân đến Bắc Hoa. Ngay bên đường chính vào thôn có một khu nhà cổ với những ngôi nhà trình tường nằm san sát khiến ai qua cũng muốn dừng chân. Đây là một xóm gồm 17 hộ gia đình, chủ yếu là anh em dòng tốc sống quây quần hầu như ko có sự ngăn cách, từ sân nhà nọ có thể bước luôn sang nhà kia, hoặc chỉ phân chia ranh giới bằng các lối đi chung, những hàng rào cây, đá xếp chồng lên nhau hoặc những vạt hoa dại… Cả 17 hộ đều còn giữ được nếp nhà truyền thống trình tường đất và mái ngói âm dương khơi gợi sự kết nối giữa hiện tại và quá khứ.
Thôn Bắc Hoa có hơn 160 hộ gia đình, 100% là người Nùng. Các hộ dân sống rải rác bên những triền đồi bằng cách canh tác nông nghiệp, trồng cây ăn quả và một ít diện tích lúa, cây rau màu ngắn ngày. Cuộc sống của người dân trong thôn từng bước khá lên qua các năm và vì thế văn hoá truyền thống đã mai một đi ít nhiều. Những năm gần đây ý thức về giữ gìn văn hoá truyền thống được quan tâm. Thôn đã có CLB hát Slong hao, việc truyền dạy dân ca được bà con. Vào những ngày hội xuân, bóng những chiếc áo tràm, khăn tràm xuống chợ tạo nên những nét độc đáo của chợ phiên vùng cao. Hay những ngôi nhà mái ngói âm dương cũng được bà con trong thôn gìn giữ. Mùa Hè người dân thu hoạch vải thiều, nhãn... khắp nơi đều là quả ngọt. Vào mùa thu đông, không gì sánh được bởi bạt ngàn những ruộng hoa cải cúc đủ sắc màu, thăm những vườn cam, bưởi chín mọng thơm lừng...
May mắn hơn, nếu đến đây và đúng dịp chợ phiên Thác Lười sẽ thấy được những bản sắc dân tộc đậm đà, phong phú. Mỗi tháng, chợ Tân Sơn họp 5 phiên vào các ngày 2, 7, 12, 17, 22 âm lịch. Đa phần bà con bán những sản phẩm “của nhà làm ra” như con gà, mớ rau, bó củi, quả trứng... để mua về những vật dụng thiết yếu. Đi chợ với đồng bào không chỉ để mua bán, trao đổi, mà còn là cơ hội để gặp gỡ, tâm tình, khoe tài khoe sắc và nhất là hát giao duyên. Tất cả đều chứa đựng hồn quê mộc mạc, giản dị và sự chất phác thật thà.
Hiện nay Bắc Hoa đã được đưa vào quy hoạch để phát triển du lịch cộng đồng, UBND tỉnh Bắc Giang cũng vừa có quyết định về việc hỗ trợ cơ sở vật chất cho Bắc Hoa. Theo đó, nhà nước sẽ đầu tư cho việc quy hoạch hạ tầng khu nhà cổ, đầu tư một số hạng mục như nhà vệ sinh, hỗ trợ các hộ dân làm du lịch…Cùng với đó là công tác bảo tồn văn hoá được triển khai đồng bộ.
Hy vọng với những tiềm năng vốn có, cộng với sự quan tâm của chính quyền từ tỉnh đến địa phương, Bắc Hoa sẽ trở thành một điểm đến trong hành trình kết nối với khu du lịch hồ Cấm Sơn, các tour du lịch trải nghiệm mùa quả ngọt và kết nối với các điểm du lịch của huyện Hữu Lũng tỉnh Lạng Sơn theo tuyến đường vành đai biên giới 279 huyền thoại./.
Hà Yến
