Nằm ẩn mình bên bờ sông Cầu hiền hòa, làng nghề gốm Phù Lãng (xã Phù Lãng, tỉnh Bắc Ninh) đang chuyển mình mạnh mẽ, từ một trung tâm sản xuất gốm truyền thống trở thành điểm đến du lịch cộng đồng tiên phong đạt chuẩn OCOP. Với lịch sử hình thành từ cuối thời Trần và đầu thời Lê, Phù Lãng không chỉ là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa mà còn là "lò lửa" kinh tế nông thôn mới đầy sức sống.

          Sức hút của làng nghề gốm Phù Lãng bắt nguồn từ những giá trị độc bản vừa là đặc trưng chất liệu, kỹ thuật truyền thống vừa là những giá trị thương hiệu đã được chứng nhận. Khác biệt với gốm các vùng khác, gốm Phù Lãng sử dụng đất sét đỏ đặc trưng, được tạo hình thủ công hoàn toàn qua kỹ thuật chuốt trên bàn xoay tay cổ truyền. Khi nung ở nhiệt độ cao và phủ lớp men tro tự nhiên, sản phẩm cho ra một màu men da lươn bóng mịn, ấm áp, vừa mộc mạc lại vừa tinh tế và tạo nên những dấu ấn văn hóa riêng biệt. Qua quá trình phát triển, một số sản phẩm gốm Phù Lãng của các thương hiệu gốm trong làng đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao khẳng định cho chất lượng và giá trị kinh tế của thương hiệu gốm Phù Lãng. Đây là nền móng vững chắc để du lịch làng nghề Phù Lãng phát triển, khi du khách không chỉ đến để chiêm ngưỡng mà còn an tâm tiêu thụ sản phẩm chất lượng cao.

          Tuy nhiên, để phát huy trọn vẹn tiềm năng,  làng nghề gốm Phù Lãng cần vượt qua giới hạn của một làng nghề đơn thuần với mục tiêu chiến lược hiện nay là xây dựng mô hình du lịch tập trung vào việc kiến tạo chuỗi giá trị trải nghiệm cụ thể như:  Thay vì chỉ bán thành phẩm, làng gốm Phù Lãng đang định hướng bán trải nghiệm và câu chuyện văn hóa. Du khách đến làng gốm sẽ tự tay tham gia vào quá trình sản xuất. Sự ra đời của các điểm du lịch trải nghiệm nghề làm gốm đã được đầu tư bài bản, với nghệ nhân trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật chuốt gốm, nặn gốm như điểm trải nghiệm trung tâm bảo tồn văn hóa Việt, Thủy cung Gốm, HTX gốm Minh Tâm… Đồng thời, vấn đề "gốm cồng kềnh khó mang đi" cũng được giải quyết triệt để thông qua việc thiết kế mẫu mã và bao bì lưu niệm đạt chuẩn. Các sản phẩm lưu niệm nhỏ gọn, độc đáo và đóng gói đẹp mắt sẽ tạo điều kiện cho du khách dễ dàng mang một phần "hồn Phù Lãng" về nhà, gia tăng doanh thu từ dịch vụ và bán lẻ.

          Để đảm bảo tính bền vững, Phù Lãng đã được định hướng và thành lập Hợp tác xã dịch vụ và du lịch Phù Lãng, nhằm điều hành các hoạt động kinh doanh một cách chuyên nghiệp. Người dân địa phương được đào tạo nghiệp vụ du lịch bài bản, từ kỹ năng phục vụ đến quản lý tài chính. Bên cạnh đó được sự quan tâm từ các cấp chính quyền, các cơ quan chuyên môn đặc biệt là Sở Văn hóa thể thao và du lịch tỉnh Bắc Ninh đã đề ra chiến lược xúc tiến quảng bá, truyền thông  mạnh mẽ, du lịch trải nghiệm tại Phù Lãng sẽ được số hóa,  tổ chức các đoàn Famtrip để kết nối mạnh mẽ với các công ty lữ hành trong và ngoài nước.

          Phù Lãng không chỉ là một làng nghề đang hồi sinh với hơn 200 lò nung đỏ lửa, mà còn là một mô hình điển hình cho sự tích hợp đa giá trị. Bằng cách kết hợp Di sản văn hóa truyền thống, sản phẩm OCOP chất lượng và các trải nghiệm du lịch sáng tạo (Tanbo Art, Gốm thủ công),  làng gốm Phù Lãng hứa hẹn sẽ trở thành điểm sáng của du lịch Bắc Ninh, là nơi du khách tìm về với vẻ đẹp mộc mạc, nơi văn hóa và kinh tế cùng phát triển bền vững.

Lê Phương Dung