Thực hiện Kế hoạch phối hợp số 79/KHPH-SVHTTDL&UBNDTX ngày 06/5/2024 của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Giang và Ủy ban Nhân dânthị xã Việt Yên về việc triển khai nhiệm vụ xây dựng tour du lịch văn hóa Hà Nội – Làng cổ Thổ Hà, chùa Bổ Đà thị xã Việt Yên tỉnh Bắc Giang. Vừa qua Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, phối hợp với UBND thị xã Việt Yên, cán bộ và người dân xã Vân Hà đã tham gia khảo sát, làng cổ Đường Lâm để học tập kinh nghiệm phát triển du lịch qua đó hướng tới đưa làng cổ Thổ Hà thành điểm đến hấp dẫn du khách.
Làng cổ Đường Lâm thuộc thị xã Sơn Tây, cách trung tâm thành phố Hà Nội 44 km, là một làng cổ lâu đời mang rất nhiều nét văn hóa đặc sắc. Cho tới ngày nay, ngôi làng vẫn giữ được những đặc trưng cơ bản của một ngôi làng cổ với đình làng, cây đa, bến nước, chùa miếu...Những di sản văn hóa đang hiện hữu tại vùng đất này, đã khiến cho Đường Lâm đã trở thành một điểm nhấn du lịch của Hà Nội. Đường Lâm xưa gồm 9 làng thuộc tổng Cam Giá Thịnh huyện Phúc Thọ, trấn Sơn Tây, trong đó 5 làng Mông Phụ, Đông Sàng, Cam Thịnh, Đoài Giáp và Cam Lâm liền kề nhau. Các làng này gắn kết với nhau thành một thể thống nhất với phong tục, tập quán và tín ngưỡng, gắn bó bên nhau hàng ngàn năm. Nơi đây còn được gọi là đất hai vua, là nơi sinh ra Phùng Hưng và Ngô Quyền. Đường Lâm và Thổ Hà, hai vùng đất, mỗi nơi một vẻ, nhưng có nhiều nét tương đồng.
Thổ Hà mang đẹp vẻ đẹp của một làng cổ ven sông Cầu, trên bến dưới thuyền và những nếp nhà nhuốm màu thời gian. Cổng làng Thổ Hà là một trong những cổng làng đẹp nhất vùng Kinh Bắc, với kiến trúc cổ kính mang đậm nét của kiến trúc làng quê Bắc Bộ. Theo những quán nước từ phía cổng làng, đi một chút là đến các ngõ sâu. Du khách lần đầu đặt chân nơi đây hẳn sẽ đều ngạc nhiên với lối nhỏ, ngõ nhỏ, có nơi chỉ rộng đủ hai người tránh nhau. Hai bên ngõ san sát tường đỏ màu gạch cũ đã mòn vẹt, nhiều bức tường xếp chằn chặn sành nâu đen bóng. Vẫn là con đường với nếp nhà rêu phong, trầm mặc bao năm cũ. Trong làng là các công trình kiến trúc độc đáo, du khách được tham quan những nếp nhà cổ nằm san sát, cảm tưởng như được lạc vào một góc phố cổ của Hà thành.
Làng Thổ Hà xưa nổi tiếng với nghề làm gốm với các sản phẩm như: Chum, vại, tiểu sành… Các sản phẩm làm hỏng hoặc không bán được, người dân tận dụng để xây tường, làm nhà. Theo người dân địa phương, tường xây bằng tiểu sành và mảnh gốm có khả năng cách nhiệt rất tốt. Trời rét, nhà luôn ấm, ngày nắng nóng thì trong nhà mát lạ thường. Tường xây bằng tiểu sành hàng trăm năm không lo bị hỏng. Những ngôi nhà được xây bằng tiểu sành đã tạo cho Thổ Hà một lối kiến trúc riêng biệt, hiếm có, hấp dẫn nhiều du khách.
Đến Thổ Hà, du khách còn được ngắm cảnh trên bến dưới thuyền, thăm đình làng, chùa, cổng làng, văn chỉ, các cây đa cổ thụ, thăm một số ngôi nhà cổ trong làng và những ngõ xóm hun hút với vẻ đẹp cổ kính. Trải nghiệm chợ phiên Thổ Hà, thăm quan các gia đình sản xuất bánh đa nem, mỳ gạo bằng máy và thủ công. Thăm các gia đình nấu rượu gạo - thưởng thức và mua về làm quà cho người thân một số đặc sản của làng nghề. Du khách còn có thể lên thuyền, xuôi dòng sông Cầu thưởng thức những làn điệu dân ca quan họ mượt mà, tình tứ do các liền anh, liền chị của làng Thổ Hà thể hiện. Nếu đến Thổ Hà vào đầu xuân (từ ngày 20 - 22 tháng Giêng), du khách còn được tham gia lễ hội của làng, đắm mình trong không gian văn hóa dân gian truyền thống vô cùng sinh động.
Trong chuyến khảo sát tại làng cổ Đường Lâm, đoàn công tác của Sở VHTTDL đã được tham quan khảo sát một số di tích tiêu biểu của địa phương như: Đền Phùng Hưng, Lăng Ngô Quyền, nhà thờ thám hoa Giang Văn Minh, đình Mông Phụ, Chùa Mía; nhà cổ ông Hùng, ông Thể.. Đặc biệt là đoàn đã được trao đổi làm việc với Ban Quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm để học tập về mô hình quản lý, tổ chức bộ máy, công tác xúc tiến quảng bá tổ chức các sự kiện thu hút khách du lịch…Qua đây cũng là điều kiện liên tour tuyến về làng cổ cho du khách trong nước, quốc tế. Chuyến khảo sát làng cổ Đường lâm, là tiền đề và cũng là quyết tâm của Bắc Giang nhằm đưa Thổ Hà trở thành điểm du lịch hấp dẫn của vùng Kinh Bắc. Hãy đến Thổ Hà, để một lần cảm nhận hồn cốt của văn hóa làng cổ, ngắm sông Cầu lơ thơ nước chảy, hòa mình vào giai điệu vang rền nền nảy đầy cuốn hút mang nét đặc sắc hồn quê Kinh Bắc./.
Tin Lê Đức Cương, ảnh Văn Dương